Startup Playbook — A Great Execution — Fundraising (P12)
Sẽ có một thời điểm mà hầu hết các công ty khởi nghiệp cần huy động vốn.
Bạn chỉ nên huy động vốn khi bạn cần tiền hoặc khi nó có sẵn với điều kiện tốt. Khi bạn đã có tiền, đừng quên thói quen chi tiêu tiết kiệm và đừng bắt đầu giải quyết mọi chuyện bằng tiền bạc. Không có tiền có thể rất tệ, nhưng có quá nhiều tiền càng tệ hơn.
Bí quyết để huy động vốn thành công là có một công ty tốt. Tất cả những việc còn lại mà người sáng lập cố gắng để tối ưu quy trình chỉ cần 5% thời gian. Các nhà đầu tư tìm kiếm các công ty sẽ thực sự thành công dù có hoặc không có sự giúp đỡ của họ, nhưng chúng có thể phát triển nhanh hơn nếu có thêm hỗ trợ. Vấn đề “thực sự thành công” rất quan trọng, bởi vì lợi nhuận của nhà đầu tư phụ thuộc vào những thành công to lớn.
Nếu một nhà đầu tư tin rằng bạn có 100% cơ hội tạo ra một công ty 10 triệu USD nhưng hầu như không có cơ hội để xây dựng một công ty lớn hơn thế nữa, người đó vẫn sẽ không đầu tư dù chỉ là một chút. Hãy luôn luôn giải thích cho họ biết tại sao bạn có thể làm nên thành công vĩ đại.
Các nhà đầu tư có hai nỗi sợ:
- Lỡ mất một Google thứ hai.
- Mất tiền cho một thứ khi nhìn kĩ lại thì vô cùng ngốc nghếch.
Đôi khi, họ có cùng lúc cả hai nỗi sợ khi gặp những công ty tuyệt vời như Facebook, Instagram…
Nếu công ty của bạn chưa đủ hoàn thiện để thu hút vốn đầu tư thì tìm cách huy động vốn là một ý tưởng tồi. Bạn sẽ đánh mất danh tiếng và lãng phí thời gian.
Đừng vội nản chí khi bạn xoay sở để có thêm sự hỗ trợ về tài chính. Nhiều công ty lớn từng trải qua việc này, vì họ đều trông rất tệ vào những buổi đầu (và cũng chẳng mấy hấp dẫn hay hợp thời). Khi nhà đầu tư nói không với bạn, đừng tin bất cứ điều gì khác ngoài chữ “không”. Và hãy nhớ rằng bất cứ câu trả lời nào khác ngoài “được” là “không” — các nhà đầu tư có một khả năng tuyệt vời khi nói “không” mà khiến người khác ngộ nhận là “có thể được”.
Việc huy động vốn cùng lúc cũng rất quan trọng. Đừng gọi cửa theo thứ tự các nhà đầu tư mà bạn yêu thích. Cách để bắt các nhà đầu tư hành động là làm cho họ sợ những nhà đầu tư khác sẽ cướp mất cơ hội của họ.
Hãy xem việc huy động vốn như một trò ma mãnh cần thiết và là việc phải hoàn thành càng nhanh càng tốt. Một số người sáng lập yêu thích công việc huy động vốn (đây là một điều không tốt). Tốt nhất là chỉ nên có một người sáng lập làm việc này để việc vận hành của công ty không rơi vào gián đoạn.
Hãy nhớ rằng các Quỹ đầu tư mạo hiểm (Venture Capital — VC) không am hiểu hầu hết các lĩnh vực. Số liệu luôn là thứ thuyết phục tốt nhất.
Mọi chuyện đang có xu hướng thay đổi, nhưng thật không may, đa số các nhà đầu tư (Y Combinator là một ngoại lệ) thường vẫn yêu cầu sự giới thiệu từ người quen biết của cả hai bên mới khiến họ để mắt đến bạn.
Đảm bảo các điều kiện đều rõ ràng (các điều kiện phức tạp thường càng lúc càng tồi tệ hơn vào mỗi vòng huy động vốn) nhưng cũng đừng quá đơn giản, đặc biệt là về mặt định giá. Định giá chỉ mang ý nghĩa định lượng trong cạnh tranh, và những người sáng lập thường thích phấn đấu để đạt mức định giá cao nhất. Nhưng giá trị định giá ở mức trung bình cũng chẳng sao cả.
Tờ chi phiếu đầu tiên luôn là tờ khó lấy nhất, vì thế hãy tập trung hết năng lượng của bạn để giành được nó, nghĩa là tập trung sự chú ý của bạn đến nhà đầu tư yêu thích bạn nhất. Luôn luôn đặt ra nhiều kế hoạch, một trong số đó là không huy động được đồng vốn nào, và linh hoạt thay đổi đối sách khi cần thiết (nếu bạn có thể có nhiều tiền hơn với điều kiện hợp lý, cứ thoải mái nhận chúng).
Một yếu tố quan trọng để có thể trình bày ý tưởng tốt tại một buổi pitching là làm câu chuyện của bạn càng rõ ràng và dễ hiểu càng tốt. Tất nhiên, yếu tố quan trọng nhất vẫn là có một công ty tốt. Có rất nhiều thứ cần phải cân nhắc để lồng vào buổi trình bày, nhưng ít nhất bạn phải có: sứ mệnh của công ty, vấn đề, sản phẩm/dịch vụ, mô hình kinh doanh, đội ngũ làm việc, thị trường và chỉ số tăng trưởng trong thị trường, và cuối cùng là tài chính.
Hãy nhớ rằng điều kiện ở mỗi vòng huy động vốn càng lúc càng cao. Nếu bạn vượt qua vòng hạt giống (seed round) chỉ bằng khả năng thuyết trình hấp dẫn, đừng ngạc nhiên khi bạn không nhận được vốn từ Series A.
Những nhà đầu tư giỏi thực sự tạo nên rất nhiều giá trị. Những nhà đầu tư tồi thì làm điều ngược lại. Đa số nhà đầu tư đều ở vào khoảng giữa, họ không giúp cũng không hại bạn. Những nhà đầu tư chỉ đầu tư chút đỉnh thường không giúp ích gì cho bạn (hãy cẩn thận với party rounds — nơi nhiều người đầu tư với số vốn nhỏ).
Những thành viên hội đồng quản trị tuyệt vời là một trong những thế lực bên ngoài tốt nhất cho công ty bên cạnh khách hàng, và thế lực này giá trị hơn những gì bạn có thể nghĩ đến. Hãy sẵn sàng chấp nhận một mức định giá thấp để có những thành viên hội đồng quản trị tuyệt vời, những người sẵn sàng tham gia vào các hoạt động của công ty.
Tôi nghĩ bài viết này của Paul Graham giải thích rõ ràng nhất về huy động vốn.
Nguồn: Startup Playbook
